De Gup als eponiem

Xiphophorus variatus Tampico
tekst
Priapichthys annectens
Zoogoneticus purhepechus
auteur
Kees de Jong
foto's
n.v.t.
datum
5 april 2023
Dat de gup vaak wordt gebruikt voor allerlei wetenschappelijk onderzoek is algemeen bekend. Dat de soort nu ook in een taalkundige rubriek als treffend voorbeeld wordt genoemd, is echter nieuw. In het landelijke ochtendblad De Pers van 15 september 2008 wordt dit kleurige aquariumvisje genoemd in de taalrubriek “Van Dale geeft antwoord”. Een deel van deze rubriek heb ik hieronder overgenomen.
 
“Het eponiem is niet de benaming van en of andere dopingsoort, maar een ‘persoonsnaam die gebruikt wordt om een land, plaats, instituut of uitvinding mee te benoemen’. Een voorbeeld hiervan is pasteuriseren dat is afgeleid van de uitvinder van dat procédé, LOUIS PASTEUR.
 
Onze taal biedt een onvermoede rijkdom aan eponiemen. Laten we klein beginnen, bij het guppy. Dat is een klein aquariumvisje. Veel mensen schrijven guppie en denken dat het een verkleinwoord is, zoals cluppie of puppie. Zo is zelfs het woord gup ontstaan. Hiermee wordt taalkundig onrecht gedaan aan dominee ROBERT JOHN LECHMERE GUPPY, die het visje ontdekte in de wateren van Trinidad. Wilt dus nooit meer guppie schrijven?”
 
Daarna gaat het artikel verder over het bintje, maar die aardappelsoort is voor ons minder interessant. In ieder geval weten we nu dat we guppy moeten schrijven. Het taalkundig foute gup is al zo ingeburgerd dat we die naam ook maar blijven gebruiken. We weten nu in ieder geval dat guppy een eponiem is en weten waarom dit de correcte schrijfwijze is.
 
Scroll naar boven